Samodzielni

Służby mundurowe powołane są do wypełniania konkretnych zadań i działają na podstawie określonych procedur. Służby te (jak sama nazwa wskazuje) zwykle charakteryzują się jednolitym, sformalizowanym ubiorem – mundurem. Działają w oparciu o rozkazy, a nie polecenia służbowe.
Do służb mundurowych w Polsce należy:

POLICJA 997 STRAŻ POŻARNA 998 STRAŻ MIEJSKA 986 Z TELEFONU KOMÓRKOWEGO 112

Straż Pożarna powołana jest „do walki z pożarami, klęskami żywiołowymi i innymi miejscowymi zagrożeniami”. Możemy zatem wezwać pomoc przy gaszeniu pożaru, przy powodzi, jak i likwidacji gniazda os i szerszeni.

Numer do straży pożarnej to: 998 (z telefonu stacjonarnego) lub 112 (z telefonu komórkowego).
Straż Ochrony Kolei dba o ochronę życia i zdrowia ludzi oraz mienia, jak również o przestrzeganie przepisów porządkowych na obszarze kolejowym, w pociągach i innych pojazdach szynowych.
Ma prawo do:

• legitymowania osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia, też świadków takich zdarzeń, w celu ustalenia ich tożsamości;
   
• zatrzymywania w celu niezwłocznego doprowadzania do najbliższej jednostki Policji osób, co do których zachodzi uzasadniona potrzeba podjęcia dalszych czynności wyjaśniających, wykraczających poza uprawnienia Straży Ochrony Kolei;
   
• nakładania grzywien, w formie mandatu karnego, np. za palenie na peronie;
   
• stosowania środków przymusu bezpośredniego: siły fizycznej, miotacza gazowego, pałki służbowej, kajdanek i psa służbowego.

Policja jest formacją „służącą społeczeństwu i przeznaczoną do ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz do utrzymywania bezpieczeństwa i porządku publicznego”.  
Ma prawo do:

• „legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości”. Policjant nie może jednak legitymować bez uzasadnienia. Zawsze musi podać przyczynę, np. kontrola drogowa, podobieństwo do poszukiwanego (Jeżeli policjant stwierdzi, że legitymowana osoba nie jest poszukiwanym przestępcą, przeprasza i odchodzi. Jeżeli okaże się podejrzaną o dokonanie przestępstwa, policjant ją zatrzymuje. Musi podać przyczynę zatrzymania i wyjaśnić przysługujące prawa.), picie alkoholu w miejscach publicznych, zachowanie łamiące porządek społeczny itp. Policjanci, przystępujący do czynności legitymowania, mają obowiązek „okazać legitymację służbową w taki sposób, aby zainteresowany miał możliwość odczytać i zanotować numer i organ, który wydał legitymację, oraz nazwisko policjanta”. Nieumundurowany policjant zobowiązany jest na żądanie obywatela okazać legitymację służbową lub znak identyfikacyjny;
   
• „zatrzymywania osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla mienia” (np. biegających z nożem po parku czy próbujących dokonać kradzieży w sklepie). Policja może zatrzymać daną osobę na 48 godzin tylko wtedy, gdy „istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo”. „Zatrzymany ma prawo do natychmiastowej informacji o przyczynach swego zatrzymania, o przysługujących mu prawach, m.in. prawie złożenia zażalenia do sądu czy powiadomienia najbliższych. Jeśli w ciągu 48 godzin policja nie przedstawi zatrzymanemu konkretnych zarzutów lub postanowienia sądu o aresztowaniu, musi zwolnić zatrzymanego”;
   
• „przeszukiwania osób i pomieszczeń”, jeśli zachodzi podejrzenie, że znajdują się tam poszukiwane rzeczy lub osoby;
   
• „dokonywania kontroli osobistej, a także przeglądania zawartości bagaży i sprawdzania ładunku w portach i na dworcach oraz w środkach transportu lądowego, powietrznego i wodnego, w razie istnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary”, np. przemytu lub posiadania narkotyków.
   

Podejrzenie popełnienia przestępstwa musi mieć jednak oparcie w jakichś dowodach, dokumentach. Muszą one wskazywać nie tylko na sam fakt przestępstwa, ale także na to, że właśnie konkretna osoba może być za nie odpowiedzialna. Policjanci w toku wykonywania czynności służbowych mają obowiązek respektowania godności ludzkiej oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka. Aby ograniczyć kontakty z Policją, należy unikać zachowań prowokacyjnych.

W przypadkach zaistnienia okoliczności, mogących wskazywać na popełnienie przestępstwa lub wykroczenia, należy skontaktować się z pogotowiem policyjnym – numer to 997 (z telefonu stacjonarnego) lub 112 (z telefonu komórkowego). Każda Komenda Policji Wojewódzka lub Powiatowa posiada numer telefonu potocznie nazywany telefonem zaufania (zazwyczaj mający charakter bezpłatnej infolinii). Dzwoniąc pod ten numer, możesz uzyskać pomoc i radę.

Zadzwoń, jeśli:

• dostrzegasz zaniedbania w działaniach Policji,
• jesteś niezadowolony/a z reakcji Policji na zgłoszenie wymagające interwencji,
• masz zastrzeżenia do sposobu przyjęcia zawiadomienia o przestępstwie lub wykroczeniu,
• Twoim zdaniem policjant/ka nienależycie wykonywał/a zadania służbowe bądź naruszył praworządność i Twoje prawa,
• chcesz przekazać informację dotyczącą działań lub powiązań przestępczych policjantów bądź pracowników Policji.

Numer ten najszybciej znajdziesz, wpisując w wyszukiwarkę internetową skrót: KPP lub KWP oraz nazwę konkretnej miejscowości. Dzwoniąc, powiedz, jaki masz problem – wówczas uzyskasz pomoc.

Straż miejska jest powołana „do ochrony porządku publicznego na terenie gminy”.

Ma prawo do:

• legitymowania;
• rewidowania osoby podejrzanej oraz sprawdzenia jej bagażu. Jeśli zostanie zatrzymana osoba zakłócająca porządek, strażnicy mogą sprawdzić, czy nie ma niebezpiecznych przedmiotów, na przykład noża lub gazu;
• doprowadzania obywateli do izby wytrzeźwień lub mieszkań;
• używania elektrycznych paralizatorów.

W przypadku sytuacji zakłócenia spokoju i porządku w miejscach publicznych należy skontaktować się ze strażą miejską, dzwoniąc pod bezpłatny numer telefonu – 986.

Służba Celna została powołana, aby zapewnić ochronę i bezpieczeństwo obszaru celnego Wspólnoty Europejskiej, w tym zgodności z prawem przywozu i wywozu towarów z określonego obszaru. W związku z faktem, że Polska jest członkiem Unii Europejskiej, organ celny jest uprawniony do wykonywania wszelkich czynności kontroli celnej, które uzna za stosowne według przepisów prawa celnego. Kontrola może się odbywać „w każdym miejscu znajdującym się na terytorium RP, a nawet – jeżeli umowy międzynarodowe na to pozwalają – poza nim”.„Ponadto organ celny w każdym czasie może podejmować czynności z zakresu kontroli celnej wobec towaru znajdującego się na terytorium kraju. Kontroli dokonuje się w celu ustalenia, czy towar został wprowadzony na obszar celny Wspólnoty, zgodnie z przepisami prawa”