Samodzielni

Prawa Jeśli jesteś podejrzany/a o popełnienie przestępstwa, masz prawo do obrony. Prawo do obrony oznacza, że możesz odpierać kierowane do Ciebie zarzuty, kwestionować dowody, które Cię obciążają i przedstawiać dowody na poparcie Twojego zdania oraz korzystać z pomocy adwokata. W trakcie śledztwa lub dochodzenia masz prawo W trakcie postępowania przed sądem masz prawo korzystać z pomocy obrońcy, w tym żądać jego udziału w przesłuchaniu przez policję lub prokuratora korzystać z pomocy obrońcy składać wyjaśnienia, odmówić ich złożenia lub odmówić odpowiedzi na pytania składać wyjaśnienia, odmówić ich złożenia bez podania powodu lub odmówić odpowiedzi na pytania składać wnioski dowodowe, np. o przesłuchanie świadka, przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego składać wyjaśnienia co do każdego dowodu oraz zadawać pytania osobom przesłuchiwanym zapoznać się z zebranymi dowodami i aktami sprawy składać wnioski dowodowe, np. o przesłuchanie świadków, przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego itp. odwołać się od wydawanych postanowień, składając zażalenie zabrać głos przed wydaniem wyroku w tzw. "ostatnim słowie" odwołać się od wyroku sądu pierwszej instancji, składając apelację -> Prawo do złożenia i odmowy zeznań Złożenie wyjaśnień polega na przedstawieniu prokuratorowi, a następnie sądowi Twojej wersji wydarzeń. W wyjaśnieniach możesz opisać okoliczności popełnienia zarzucanego Ci czynu, opowiedzieć, kto w nim uczestniczył, dlaczego do niego doszło. Możesz także wyrazić skruchę. Odmowa złożenia wyjaśnień pozbawia Cię takich możliwości. Przyznanie się do popełnienia zarzuconego czynu, szczere wyjaśnienia, okazanie skruchy, przeproszenie pokrzywdzonego/pokrzywdzonej to okoliczności łagodzące, które sąd może uwzględnić, wymierzając Ci karę. -> Prawo do zaznajomienia się z aktami Masz prawo zapoznać się z aktami dotyczącymi Twojej sprawy w postępowaniu przygotowawczym. Dzięki temu będziesz mógł/mogła dobrze przygotować się do obrony. Bierz aktywny udział w rozprawie, korzystaj z prawa zadawania pytań przesłuchiwanym świadkom, jeżeli ich relacje przedstawiają nieprawdziwą lub zniekształconą wersję wydarzenia. Postępowanie przygotowawcze to wszystko, co robi policja lub prokurator, aby ustalić, czy popełniłeś/aś przestępstwo, jeśli jesteś podejrzany/a. Postępowanie to kończy się wniesieniem aktu oskarżenia do sądu lub umorzeniem postępowania. -> Prawo do złożenia wniosku dowodowego Wniosek dowodowy oznacza, że możesz zażądać, aby prokurator lub sąd przesłuchał wskazanych przez Ciebie świadków lub poprosił biegłych o opinię. Jako podejrzany/a lub oskarżony/a wniosek dowodowy możesz złożyć pisemnie lub ustnie na rozprawie sądowej. Jeśli chcesz złożyć wniosek dowodowy, najlepiej zrób to za pośrednictwem Twojego obrońcy. Jeśli chcesz złożyć wniosek osobiście, musisz wskazać osoby, których przesłuchania żądasz (podać ich imiona, nazwiska i adresy) oraz określić, o czym dana osoba będzie mówiła, czyli co ich zeznania mają potwierdzić lub podważyć. Sąd nie musi uwzględnić złożonego przez Ciebie wniosku dowodowego. Jeśli jednak nie uzasadni decyzji odmownej lub oddali wniosek niezgodnie z prawem, możesz zakwestionować orzeczenie wydane przez sąd. -> Prawo do "ostatniego słowa" Na koniec rozprawy sędzia ma obowiązek spytać: "Co oskarżony chce powiedzieć sądowi przed wydaniem wyroku?”. Korzystaj z prawa do wypowiedzenia tzw. "ostatniego słowa". Jest to chwila, która zazwyczaj bezpośrednio poprzedza wydanie wyroku. Masz wtedy ostatnią szansę, żeby wykazać swoją niewinność lub skruchę.