Samodzielni

KONSTYTUCJA Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (zwana też "ustawą zasadniczą" albo po prostu "konstytucją") to najważniejszy akt prawny naszego kraju. Jest to zbiór przepisów dotyczących ustroju państwa i zasad, jakie w nim obowiązują, a także obowiązków władz publicznych oraz praw i obowiązków obywateli. Wszystkie inne akty prawne (np. ustawy i rozporządzenia) muszą być zgodne z konstytucją. Na straży tej zgodności stoi Trybunał Konstytucyjny. -> Prawa i wolności Twoje najważniejsze prawa możesz znaleźć w drugim rozdziale konstytucji, pt. Wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela. Są wśród nich: - równość obywateli, w tym równość wobec prawa bez względu na płeć, urodzenie, rasę, narodowość, wykształcenie, zawód i wyznanie; - zagwarantowanie obywatelom wolności i praw osobistych, np. prawa do sprawiedliwego procesu, wolności sumienia i religii czy prawa do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami; - zagwarantowanie praw obywatelskich, w tym: - politycznych – np. prawa do uczestniczenia w zgromadzeniach publicznych, wolności zrzeszania się, prawa do decydowania o władzy państwowej poprzez uczestnictwo w wyborach, prawo do składania petycji i skarg na działanie przedstawicieli władzy; - ekonomicznych, socjalnych i kulturalnych – np. prawa do własności, dziedziczenia, prawa do nauki (obowiązek szkolny do ukończenia 18 roku życia), prawa dostępu do dóbr kultury (np. zabytków i bibliotek). -> Ochrona praw i wolności Konstytucja RP określa też, w jaki sposób państwo chroni zagwarantowane w niej wolności i prawa. Jako obywatel/ka masz prawo do: - niezawisłego, dwuinstancyjnego i bezstronnego sądu - dwuinstancyjność oznacza, że jeśli w Twojej sprawie jakiś sąd (nazywany sądem pierwszej instancji) wydał orzeczenie, z którym się nie zgadzasz, masz możliwość odwołać się od tej decyzji do sądu odwoławczego, czyli sądu drugiej instancji; - zaskarżania orzeczeń i decyzji; - złożenia skargi do Trybunału Konstytucyjnego lub/i wniosku do Rzecznika Praw Obywatelskich o pomoc w ochronie swoich wolności lub praw naruszonych przez organy władzy publicznej. ->Obowiązki Konstytucja RP wymienia także obowiązki obywatela względem państwa. Wśród nich są m.in.: - konieczność przestrzegania prawa, - konieczność ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, np. obowiązek odprowadzania podatku od dochodów (PIT), - obrona Ojczyzny.